Κοσμητεία

Η Θεολογική Σχολή, μια από τις πρώτες τέσσερις Σχολές του νεοϊδρυθέντος Πανεπιστημίου Αθηνών (1837), ονομάσθηκε αρχικά «Θεολογική Σχολή του Οθωνείου Πανεπιστημίου», το 1862 μετονομάσθηκε σε «Θεολογική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου», το 1911 σε «Θεολογική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου» και από το 1932 σε «Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών». Πρωτολειτούργησε στο νεοκλασικό κτήριο της ιδιωτικής κατοικίας του αρχιτέκτονα Σταματίου Κλεάνθους, που ήταν και το πρώτο κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1841 μεταφέρθηκε στο κεντρικό κτήριο της οδού Πανεπιστημίου και το 1976 στην Πανεπιστημιόπολη, Άνω Ιλίσια.

Το 1974, με Προεδρικό Διάταγμα ( αρ. 760, ΦΕΚ 333/14-11-1974, τ. Α´), ιδρύθηκε στη Θεολογική Σχολή και Ποιμαντικό Τμήμα. Το διάταγμα αυτό καταργήθηκε τον επόμενο χρόνο (Π.Δ. 468, ΦΕΚ 148/23-7-1975, τ. Α´), και στη θέση του Ποιμαντικού Τμήματος ιδρύθηκε «Τμήμα Ιερατικής Επιμορφώσεως» με διετή φοίτηση (Νόμος 151, ΦΕΚ 181/29-8-1975, τ. Α´). Το Τμήμα αυτό λειτούργησε για δύο έτη, καταργήθηκε το 1977 (Π.Δ. 434/18-5-1977, τ. Α´) και στη θέση του ιδρύθηκε «Ποιμαντικόν Τμήμα» τετραετούς φοιτήσεως. Το 1982 με το Ν. 1268 η Θεολογική Σχολή χωρίζεται σε δύο Τμήματα: Το Τμήμα Θεολογίας και το Τμήμα Ποιμαντικής, το οποίο μετονομάστηκε το 1994 (Π.Δ. 315/ΦΕΚ 166/6-10-94, τ. Α΄) σε Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και το 2018 (ΦΕΚ Β' 3664/28.8.2018) σε Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας.

Πρώτοι Καθηγητές της Θεολογικής Σχολής ήσαν ο αρχιμ. Μισαήλ Αποστολίδης, πρώτος «Σημάντωρ» της Σχολής (Σχολάρχης- Κοσμήτορας), ο αρχιμ. Θεόκλητος Φαρμακίδης, Γραμματέας της Ιεράς Συνόδου, και ο Κωνσταντίνος Κοντογόνης. Οι πρώτοι φοιτητές της ήταν οκτώ σε σύνολο πενήντα δύο φοιτητών του Πανεπιστημίου, ενώ η πρώτη φοιτήτρια γράφτηκε το 1923.

Πτυχιούχοι της Θεολογικής Σχολής υπήρξαν σημαίνουσες εκκλησιαστικές προσωπικότητες. Ενδεικτικά αναφέρονται οι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Βασίλειος Γ΄ (†1929) και Φώτιος Β΄ (†1935), Αλεξανδρείας Νικόλαος Ε΄ (†1939) και Πέτρος Ζ΄ (†2004), Ιεροσολύμων Βενέδικτος Α΄ (†1980), Διόδωρος Α΄ (†2000), Ειρηναίος Α΄ (2000-2005) και Θεόφιλος Α΄ (2005-), Ρουμανίας Ιουστίνος (†1986), καθώς Προκαθήμενοι Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπως Κύπρου Χρυσόστομος, Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄ και Αλβανίας Αναστάσιος. Πτυχιούχοι της Θεολογικής Σχολής ήταν ο Άγιος Νεκτάριος (†1920), ο Εθνάρχης της Κύπρου Μακάριος (†1977) και οι περισσότεροι από τους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Διδάκτοράς της είναι μεταξύ άλλων και ό άρτι αγιοποιηθείς Ιουστίνος Πόποβιτς, ενώ απόφοιτος υπήρξε και ο Υφηγητής της Χρήστος Μακρής (†27.11.1912), ο οποίος έπεσε ηρωικά αγωνιζόμενος «υπέρ πίστεως και πατρίδος» στη μάχη του Δρίσκου. Από τη Σχολή αποφοίτησε και ένα μεγάλο πλήθος αλλοδαπών Ορθοδόξων φοιτητών αλλά και ικανός αριθμός ετεροδόξων φοιτητών.